Το “CLIP: Critical visual media Literacy and emPowerment” αποτελεί ένα πρόσφατα εγκεκριμένο ευρωπαϊκό έργο το οποίο αφορά το ψηφιακό μετασχηματισμό ως προς την ανάπτυξη ψηφιακών και πράσινων δεξιοτήτων ετοιμότητας, ανθεκτικότητας και κριτικής ικανότητας στον τομέα των οπτικών μέσων επικοινωνίας στην Τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Συγκεκριμένα, το έργο CLIP στοχεύει στην ενίσχυση των ψηφιακών ικανοτήτων στην Τριτοβάθμια εκπαίδευση: 1. υποστηρίζοντας την ανθεκτικότητα της στον καταιγισμό πληροφοριών, τη χειραγώγηση και την πόλωση, μετριάζοντας τους κινδύνους μεροληψίας στις οπτικές αναπαραστάσεις, και παρέχοντας στα νέα άτομα (εντός και εκτός εκπαιδευτικού συστήματος) την ικανότητα να κατανοούν με κριτική σκέψη τα μέσα ενημέρωσης και τις εικόνες, καθώς και τον τρόπο που αυτά χρησιμοποιούνται στην εκπαίδευση, τις ειδήσεις και τις διαδικτυακές αφηγήσεις. Ειδικότερα:

Το έργο CLIP έχει ήδη ξεκινήσει την υλοποίηση των δράσεων σχετικά με τη συλλογή καλών πρακτικών σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αναφορικά με το ψηφιακό γραμματισμό στα οπτικά μέσα επικοινωνίας και την παρακολούθηση της παραπληροφόρησης μέσω εικόνων.

Σε συνέχεια της επεξεργασίας, οι καλές πρακτικές που εντοπίστηκαν και η διαβούλευση μέσω δομημένων συνεντεύξεων με ειδικούς και επαγγελματίες, θα οδηγήσουν στη σύνταξη Αναφοράς για τον Γραμματισμό στα Οπτικά Μέσα επικοινωνίας στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση στην Ευρώπη, καθώς και στις προτάσεις για τη δομή, το περιεχόμενο και τα εργαλεία που θα χρησιμοποιηθούν στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα που θα ακολουθήσει. Συγκεκριμένα, το Εστιασμένο Μάθημα CLIP στον κριτικό Γραμματισμό και Επιδεξιότητα στα Οπτικά Μέσα Επικοινωνίας θα περιλαμβάνει 40 ώρες εκπαίδευσης και θα απευθύνεται σε φοιτήτριες/ φοιτητές στον τομέα της Δημοσιογραφίας και Επικοινωνίας, με δυνατότητα συμμετοχής σε κάθε ενδιαφερόμενο/ ενδιαφερόμενη. Θα παρέχει στους εκπαιδευόμενους/ στις εκπαιδευόμενες τη δυνατότητα  κατανόησης της σημασίας των εικόνων στις σημερινές κοινωνίες, καθώς και ανάπτυξης δεξιοτήτων για τον εντοπισμό προκαταλήψεων και στερεοτύπων στις εικόνες και τα εικονογραφήματα τέχνης.

Τουλάχιστον εκατόν πενήντα (150) εκπαιδευόμενες/ εκπαιδευόμενοι από τις τρεις (3) χώρες που συμμετέχουν στο CLIP, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, θα εμπλακούν στη διαδικασία εφαρμογής του Μαθήματος και θα λάβουν εφόδια για την προηγμένη κατανόηση του τρόπου με τον οποίο οι πολιτισμικές προκαταλήψεις και τα στερεότυπα ενσωματώνονται στη φαινομενική και υποτιθέμενη ουδετερότητα των εικόνων. Επίσης, εν συνεχεία θα συνταχθεί αντίστοιχος κατάλογος επιχειρησιακών εργαλείων που θα συνοψίζει τα ευρήματα από την εκπαιδευτική διαδικασία, ο οποίος θα διαχυθεί και θα προβληθεί ευρέως.

Ο απώτερος σκοπός είναι να ενσωματωθούν οι στρατηγικές μάθησης για τον γραμματισμό στα οπτικά μέσα επικοινωνίας στην εκπαιδευτική διαδικασία στον τομέα της Τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και σε άλλα μαθησιακά περιβάλλοντα (από τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση έως την άτυπη και τη μη τυπική εκπαίδευση σε ψηφιακές δεξιότητες), προκειμένου να ενθαρρυνθεί η κριτική σκέψη και η συμβολή στη διαμόρφωση κοινωνιών χωρίς αποκλεισμούς και προκαταλήψεις.

Η Ερευνητική Ομάδα DAISSy του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου (ΕΑΠ) είναι o εταίρος του έργου στην Ελλάδα και συμμετέχει ενεργά σε όλα τα παραδοτέα του CLIP. Επιπλέον, η DAISSy, με την πολυετή εμπειρία της, θα είναι υπεύθυνη για το σχεδιασμό, την ανάπτυξη και τη συντήρηση της ηλεκτρονικής πλατφόρμας μάθησης και θα συντονίσει τη σύνταξη του περιεχομένου του μαθήματος με τη συνεισφορά όλων των εταίρων. Επιπλέον, θα είναι ένας από τους εταίρους με ευθύνη για την πιλοτική εφαρμογή του εκπαιδευτικού προγράμματος στο φορέα και την αντίστοιχη διαδικασία παρακολούθησης και αξιολόγησής του.

Τέλος, η DAISSy θα συμβάλει πλήρως στην ανάπτυξη μιας σειράς από Οδηγίες, Προτάσεις και Εργαλεία για την υποστήριξη του ακαδημαϊκού προσωπικού στην εφαρμογή στρατηγικών μάθησης για το γραμματισμό στα οπτικά μέσα επικοινωνίας. Αυτό θα επιτευχθεί με την ανάπτυξη Εργαλειοθήκης (στην Αγγλική, Ιταλική και Ελληνική γλώσσα) που θα είναι διαθέσιμη σε κάθε ενδιαφερόμενο/ ενδιαφερόμενη, και θα περιλαμβάνει λειτουργικές κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τον τρόπο ενσωμάτωσης του γραμματισμού στα οπτικά μέσα επικοινωνίας, στο πλαίσιο της μάθησης που προσφέρει η Τριτοβάθμια εκπαίδευση.

To έργο CLIP έχει διάρκεια δεκαοκτώ μήνες, συγχρηματοδοτείται από το Πρόγραμμα ERASMUS+/KA220-HED – Cooperation partnerships in higher education της Ε.Ε. και συντονίζεται από το φορέα UNIMED – UNIONE DELLE UNIVERSITA DEL MEDITERRANEO (Ιταλία), με εταίρους το LIBERA UNIVERSITA DILINGUE E COMUNICAZIONE (Ιταλία), το ALL DIGITAL (Βέλγιο) και το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (Ελλάδα). Η  DAISSy σχεδιάζει να αξιοποιήσει το διευρυμένο δίκτυο επαφών που διατηρεί σε εθνικό και διεθνές επίπεδο και να εμπλέξει παράλληλα μια σειρά συναφών ενδιαφερομένων φορέων, με στόχο την πολλαπλή διάχυση και αειφορία των αποτελεσμάτων του έργου και του αντίκτυπου του.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το έργο CLIP καθώς κι άλλες δράσεις της ερευνητικής ομάδας DAISSy:

• Website  : http://daissy.eap.gr/en,https://clipproject.eu/
• Facebook: @DAISSyResearchGroup
• Linkedin  : https://www.linkedin.com/in/daissyresearchgroup/
• Twitter    : https://twitter.com/daissy_research
• Instagram: @daissy_researchgroup
• Email       : info@daissy.eap.gr

Η πρώτη διακρατική συνάντηση των εταίρων του ευρωπαϊκού έργου Critical visual media Literacy and emPowerment (CLIP) έλαβε χώρα στις 3 και 4 Νοεμβρίου 2022, στη Ρώμη, σηματοδοτώντας και την έναρξη της υλοποίησής του. 

Το έργο CLIP στοχεύει στην ενίσχυση των ψηφιακών δυνατοτήτων στην Τριτοβάθμια εκπαίδευση, υποστηρίζοντας  την ανθεκτικότητα της στον καταιγισμό πληροφοριών, τη χειραγώγηση και την πόλωση, μετριάζοντας τους κινδύνους μεροληψίας στις οπτικές αναπαραστάσεις και παρέχοντας στα νέα άτομα (εντός και εκτός εκπαιδευτικού ιδρύματος) την ικανότητα να κατανοούν, με κριτική σκέψη, τα μέσα ενημέρωσης και τις εικόνες, καθώς και τον τρόπο, που αυτά χρησιμοποιούνται στην εκπαίδευση, τις ειδήσεις και τις διαδικτυακές αφηγήσεις. 

Η Ερευνητική Ομάδα DAISSy του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου (ΕΑΠ), ο εταίρος του έργου στην Ελλάδα, συμμετείχε στη διακρατική συνάντηση όπου κι εκπροσωπήθηκε από τον Διευθυντή της και Καθηγητή του ΕΑΠ, κ. Αχιλλέα Καμέα, ο οποίος παρουσίασε αναλυτικά τις δράσεις σχετικά με το Εστιασμένο Μάθημα CLIP στον κριτικό Γραμματισμό και Επιδεξιότητας στα Οπτικά Μέσα Επικοινωνίας για το οποίο η DAISSy θα είναι ο υπεύθυνος εταίρος. Ειδικότερα, ο κ. Καμέας ανέλυσε το σχεδιασμό, την ανάπτυξη και τη συντήρηση της ηλεκτρονικής πλατφόρμας μάθησης και περιέγραψε το συντονισμό των ενεργειών για την ανάπτυξη του περιεχομένου του Μαθήματος, με τη συνεισφορά όλων των εταίρων του έργου. Η DAISSy θα αποτελέσει επίσης έναν από τους εταίρους με ευθύνη για την πιλοτική εφαρμογή του εκπαιδευτικού προγράμματος στο φορέα και την αντίστοιχη διαδικασία παρακολούθησης και αξιολόγησής του.

Η συνάντηση διοργανώθηκε από το Συντονιστή φορέα UNIMED – UNIONE DELLE UNIVERSITA DEL MEDITERRANEO (Ιταλία)  και φιλοξενήθηκε στις εγκαταστάσεις του δεύτερου Ιταλού εταίρου, LIBERA UNIVERSITA DI LINGUE E COMUNICAZIONE, με τη συμμετοχή της ALL DIGITAL (Βέλγιο) και του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου (Ελλάδα), επίσης εταίρων του έργου.

Οι εκπρόσωποι των εταίρων είχαν την ευκαιρία να συναντηθούν δια ζώσης και να συζητήσουν διεξοδικά τους στόχους του έργου, οι οποίοι είναι:

• Η ευαισθητοποίηση σχετικά με το ρόλο που διαδραματίζει η τριτοβάθμια εκπαίδευση στην Ευρώπη ώστε να διασφαλίσει τον ψηφιακό μετασχηματισμό με δίκαιο και διαλλακτικό τρόπο, και σχετικά με την παρακολούθηση της παραπληροφόρησης και της μεροληψίας στην οπτική επικοινωνία μέσω της εκπαίδευσης και της κατάρτισης.
• Η αναβάθμιση των ψηφιακών δεξιοτήτων και της κριτικής σκέψης των φοιτητών και φοιτητριών στις Ευρωπαϊκές σχολές σχετικά με τα οπτικά μέσα, τόσο εντός των κοινοτήτων που μελετούν την επικοινωνία όσο και οριζόντια μεταξύ των επιμέρους θεμάτων, με καλλιέργεια συμπεριφορών που αντιστέκονται στην παραπληροφόρηση και με παροχή πρακτικών δεξιοτήτων για τον εντοπισμό προκαταλήψεων μέσω των εικόνων καθώς και στερεοτύπων στα εικονογραφήματα τέχνης.
• Η παροχή δυνατοτήτων στο ακαδημαϊκό προσωπικό, στα ανώτερα διευθυντικά στελέχη και στο προσωπικό υπεύθυνο σε θέματα επικοινωνίας των Πανεπιστημίων, για την ανάπτυξη βιώσιμων στρατηγικών ως προς την ενσωμάτωση του γραμματισμού στα οπτικά μέσα επικοινωνίας, σε όλα τα επίπεδα της εκπαίδευσης που προσφέρουν.

Οι εταίροι είχαν εκτεταμένη ανταλλαγή απόψεων σχετικά με το περιεχόμενο των επιδιωκόμενων αποτελεσμάτων και την κατανομή των καθηκόντων τους, και συγκεκριμένα σχετικά με:

• Την εις βάθος ανάλυση του γραμματισμού στα οπτικά μέσα επικοινωνίας ως μέρος της Αναφοράς για τον Γραμματισμό στα Οπτικά Μέσα επικοινωνίας στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση στην Ευρώπη, σχετικά με τη μη προκατειλημμένη οπτική επικοινωνία που συμβάλει στη συμπερίληψη και την κοινωνική ευθύνη.
• Το εστιασμένο μάθημα στον κριτικό Γραμματισμό στα οπτικά μέσα επικοινωνίας καθώς και την επιδεξιότητα για τον εντοπισμό μεροληψίας μέσω της εικόνας και στερεοτύπων μέσω των εικονογραφημάτων τέχνης.
• Την εργαλειοθήκη σχετικά με την επέκταση και τη δυνατότητα μεταφοράς τεχνογνωσίας, που περιλαμβάνει πρακτικές ιδέες και συστάσεις για την ανάπτυξη σχετικών πρωτοβουλιών ως προς το γραμματισμό στα οπτικά μέσα επικοινωνίας στην Ευρώπη.

To έργο CLIP έχει διάρκεια δεκαοκτώ μήνες και συγχρηματοδοτείται από το Πρόγραμμα ERASMUS+/KA220-HED – Cooperation partnerships in higher education της Ε.Ε. Η Ερευνητική Ομάδα DAISSy του ΕΑΠ θα διασφαλίσει την αποτελεσματική υλοποίηση των δράσεων του έργου στην Ελλάδα, δίνοντας έμφαση στη δικτύωση και την εμπλοκή συναφών ενδιαφερομένων φορέων, με στόχο την πολλαπλή αξιοποίηση των αποτελεσμάτων του έργου και του αντίκτυπου του.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το έργο CLIP καθώς κι άλλες δράσεις της ερευνητικής ομάδας DAISSy:

• Website : http://daissy.eap.gr/en, https://clipproject.eu/
• Facebook: @DAISSyResearchGroup
• Linkedin : https://www.linkedin.com/in/daissyresearchgroup/
• Twitter : https://twitter.com/daissy_research
• Instagram: @daissy_researchgroup
• Email : info@daissy.eap.gr