Publications

Πολυάριθμες έρευνες, που έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία χρόνια, αναδεικνύουν τις δυνατότητες χρήσης των οντολογιών και των τεχνολογιών βασισμένων σε οντολογίες σε εκπαιδευτικά πλαίσια. Στην παρούσα εργασία, παρουσιάζουμε μια πρωτότυπη εκπαιδευτική οντολογία πεδίου που περιγράφει τα Διαγράμματα Περιπτώσεων Χρήσης, που δημιουργήσαμε και χρησιμοποιήσαμε στο πλαίσιο μιας πειραματικής εκπαιδευτικής εφαρμογής για την διαχείριση μαθησιακών στόχων και μαθησιακών αντικειμένων σχετικών με το πεδίο αυτό. Αφού κάνουμε μια επισκόπηση της χρήσης των οντολογιών πεδίου σε εκπαιδευτικά πλαίσια, περιγράφουμε την οντολογία μας και τις δυνατότητές αξιοποίησής της στο πλαίσιο εκπαιδευτικών εφαρμογών, παραθέτοντας ενδεικτικά σενάρια χρήσης της.

Η διάχυση των μαθησιακών αντικειμένων μέσω του Διαδικτύου με τρόπο ευφυή, που να ανταποκρίνεται στις ουσιαστικές ανάγκες των εκπαιδευόμενων, θα μπορούσε να βελτιώσει σημαντικά τις προσφερόμενες υπηρεσίες ενός συστήματος ηλεκτρονικής μάθησης. Απαραίτητη προϋπόθεση για κάτι τέτοιο είναι η υιοθέτηση ενός αποδοτικού πλαισίου οργάνωσης, περιγραφής και διαχείρισης του διαθέσιμου εκπαιδευτικού υλικού. Τα διάφορα συστήματα οργάνωσης γνώσης που έχουν αναπτυχθεί κατά καιρούς αφενός συμβάλλουν στην επίτευξη αυτού του στόχου, ωστόσο δεν αποτελούν τις ιδανικότερες λύσεις για κάθε περίπτωση. Συνεπώς, μέσα από αυτήν την εργασία επιχειρούμε να διακρίνουμε τις διαφορές ανάμεσα στις κυριότερες δομές αναπαράστασης γνώσης και να εντοπίσουμε αυτή που ανταποκρίνεται ικανοποιητικότερα στην μοντελοποίηση ενός γνωστικού πεδίου με τρόπο μηχανικά αναγνώσιμο. Σε αυτή την πρώτη προσπάθεια, εφαρμόζουμε στην πράξη το σύστημα οργάνωσης γνώσης που κρίναμε ότι υπερτερεί έναντι των υπολοίπων, ώστε να διαπιστώσουμε τη δυναμική του. Απώτερο στόχο μας αποτελεί η αξιοποίηση αυτής της τεχνικής σε όλες τις εκφάνσεις ενός προγράμματος εξ αποστάσεως εκπαίδευσης.

Ο σαφής καθορισμός των στόχων, που αναμένεται να επιτευχθούν από τους εκπαιδευόμενους μετά το πέρας συγκεκριμένης μελέτης, είναι ένα ιδιαίτερα σημαντικό κομμάτι της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Τα προσδοκώμενα αποτελέσματα, εκτός του ότι αποτελούν έναν οδηγό για τον εκπαιδευόμενο όσον αφορά την πρόοδό του, μπορούν -στα πλαίσια ενός περιβάλλοντος ηλεκτρονικής μάθησης- να αποτελέσουν σημαντική πληροφορία προς αξιοποίηση από ευφυείς πράκτορες ικανούς να συνδυάσουν, να διαχειριστούν και να εξάγουν γνώση. Στην παρούσα εργασία, εξετάζεται αυτή ακριβώς η διάσταση των επιδιωκόμενων στόχων ενός προγράμματος εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Προτού, όμως, τα προσδοκώμενα αποτελέσματα τεθούν στη διάθεση ενός υπολογιστικού συστήματος χρειάζεται καταρχάς να αποσαφηνιστεί η έννοια και η δομή τους και κατόπιν αυτές να μοντελοποιηθούν με τρόπο που να μπορεί να γίνουν αντιληπτές και διαχειρίσιμες από μια μηχανή. Συνεπώς, μέσα από αυτή την εργασία επιχειρούμε να εντοπίσουμε και να υιοθετήσουμε έναν σαφή ορισμό για τα προσδοκώμενα αποτελέσματα, απόλυτα σύμφωνο με την εκπαιδευτική τους διάσταση αλλά και αρκετά αυστηρό και τεχνικό ώστε να μπορεί να αξιοποιηθεί από "έξυπνες" εφαρμογές ηλεκτρονικής μάθησης. Κατόπιν, προσπαθούμε να αποτυπώσουμε τη γνώση που φέρουν τα προσδοκώμενα αποτελέσματα, χρησιμοποιώντας για το σκοπό αυτό οντολογίες, οι οποίες αποτελούν αρκετά διαδεδομένες τεχνικές στο χώρο της αναπαράστασης γνώσης.

Στην παρούσα εργασία αναφερόμαστε στις δυνατότητες αξιοποίησης των Οντολογιών στην Εκπαίδευση. Αφού κάνουμε την επισκόπηση της σχετικής βιβλιογραφίας, προχωρούμε στην περιγραφή της δικής μας δουλειάς, που αφορά την κατασκευή οντολογιών που βοηθούν στην περιγραφή και διαχείριση μαθησιακών στόχων και εκπαιδευτικού υλικού (μαθησιακών αντικειμένων).